Kwaliteitslabels in Italië

In 1963 werd het eerste officiële classificatie-systeem van Italië gelanceerd. Sindsdien zijn er verschillende wijzigingen en toevoegingen doorgevoerd.

 D.O.C. (Denominazione di Origine Controllata) 

De Toscaanse Vernaccia di San Gimignano is in 1966 de eerste wijn die de DOC-status ontvangt. Hierna volgen er nog 345.  
Een wijn met een DOC-toekenning staat voor een kwaliteitswijn met een gecontroleerde oorsprongsbenaming. In de productievoorschriften voor deze classificatie zijn de volgende onderdelen opgenomen:

• omschrijving/afbakening van de productiezone;
• vereiste en toegestane druivenvariëteiten in %;
• typologie van de bodemgesteldheid;
• maximale druivenopbrengst per wijnstok per hectare en maximale wijnopbrengst (om overproductie en daarmee kwaliteitsverlies van de wijn tegen te gaan);
• vinificatietechnieken en rijpingstijd en –wijze (op welk type houten vaten, in tanks en/of op fles);
• karakteristieken van de wijn in kleur, geur en smaak
• zuurgehalte, minimale alcoholgehalte, eventuele restsuikers

Op het etiket zijn de volgende vermeldingen verplicht : < D.O.C., Naam van de productieregio>

Facultatief zijn de volgende vermeldingen:

• Subzones
• Soort product (bijv. Vin Santo etc.)
• Productiemethode (bijv. vendemmia tardiva)
• Extra aanwijzingen op het etiket zoals: Classico - voor wijnen uit het meest oorspronkelijke deel van een productiegebied (denk aan Chianti Classico); Riserva – voor wijnen die een langere wettelijke rijpingstijd hebben gehad; Superiore – voor wijnen met een hoger alcoholgehalte dan hun naamgenoten zonder de toevoeging Superiore. Zowel ‘Riserva’ als ‘Superiore’ impliceren een hogere kwaliteit
• De controle op de naleving van het reglement wordt uitgevoerd door de overkoepelende Consortia, de daartoe bevoegde ministeriële instanties en anti-fraude instellingen
  
  

 D.O.C.G. (Denominazione di Origine Controllata e Garantita) 

De ‘G’ achter de Denominazione di Origine Controllata staat voor ‘Garantita’ en garandeert daarmee een zekere superieure kwaliteit van de wijn. In 1980 werd deze benaming ingevoerd en toegekend aan 4 wijnen van superieure kwaliteit uit Piemonte en Toscane: Barolo en Barbaresco,  Brunello di Montalcino en Vino Nobile di Montepulciano. Vandaag Italië telt 37 DOCG’s.

Een DOCG aan strengere eisen voldoen dan het reglement voor een DOC voorschrijft. Eén van de belangrijkste verschillen is de opbrengst per hectare die voor een DOCG-wijn lager is dan voor de DOC-classificatie. Daarnaast moet een DOCG minstens een “leertijd” van 5 jaar doormaken als DOC. Nu wordt aan de hand van een proeftechnische test gecontroleerd of de wijn ook daadwerkelijk die karakteristieken heeft ontwikkeld die kenmerkend zijn voor die specifieke DOCG-wijn, en bekeken of de wijn goed in balans is. Indien de wijn aan de gestelde eisen voldoet krijgt de wijn de befaamde DOCG-banderol (zie afbeelding). Op het etiket zijn de vermeldingen DOCG en het oogstjaar verplicht.

 I.G.T. (Indicazione Geografica Tipica)  - Sinds 2009 I.G.P. (Indicazione Geografica Protetta)

Eén van de meest innovatieve aspecten van de nieuwe wet is de invoering van de classificatie IGT (indicazione geografica tipica – indicatie van geografische oorsprong). De elementen die kenmerkend zijn voor de IGT-wijnen zijn de aanduiding van het geografische gebied (bijvoorbeeld Piemonte of  Marca Trevigiana), van de gebruikte basisdruif en van het oogstjaar.

De wijnen moeten voor minstens 85% afkomstig uit het geografische gebied waarvan zij de naam dragen en moeten beantwoorden aan de criteria die zijn opgenomen in de voor iedere IGT afzonderlijke productievoorschriften, zoals:

• de maximum opbrengst druiven per hectare
• de maximum opbrengst aan wijn
• het alcoholgehalte van de wijn
• de druivensoorten die gebruikt mogen worden .

Op het etiket zijn de volgende vermeldingen verplicht: <IGT, Naam van het gebied>

Facultatief zijn onder andere de volgende vermeldingen:

• Druivensoorten (max. 2)
• Oogstjaar
• Deze regeling stelt wijnmakers in DOC-gebieden in staat om af te wijken van de aldaar heersende DOC-voorschriften en bijvoorbeeld cépagewijnen (wijnen van één druivenvariëteit) te maken van inheemse of internationale variëteiten zonder deze onmiddellijk als Vino da Tavola op de markt te moeten brengen. De IGT garandeert in deze de herkomst van de druiven, maar laat de producent een zekere vrijheid in productiemethode Er zijn momenteel 118 wijnen met een IGT classificatie.
  
  

 V.T.A. (Vino da Tavola) 

De term Vino da Tavola refereert aan gewone wijnen zonder oorsprongsbenaming.
Er zijn geen regels voor de productie van deze wijnen. De tafelwijnen zijn meestal blends van verschillende variëteiten.

Op het etiket zijn onder andere de volgende vermeldingen verplicht:

• Flesnummer
• Vino da Tavola
• Inhoud in liters
• Gegevens van de bottelaar (naam en plaats van vestiging)